Een flitser is niet het eerste waar je aan denkt bij natuurfotografie. Er zijn fotografen die sterk tegen zijn op het gebruik van flitsers. Het licht zou onnatuurlijk zijn, slecht voor je onderwerp en moeilijk.

Flitslicht is per definitie onnatuurlijk, maar het kan wel heel mooi zijn. Ook in natuurfotografie. Onderstaande foto onderschrijft dit.

Verder is flitsen even onschuldig voor dieren als voor mensen. Uiteraard moet je ook met flitsen je gezonde verstand gebruiken: maak bijvoorbeeld geen flitsfoto’s van nestelende vogels. En tot slot is het gebruik van flitsers ook gewoon te leren en leuk om te doen.

Richtgetal

Het richtgetal geeft aan hoe krachtig de flitser is. Zeer globaal kan je flitsers als volgt indelen:

Richtgetal -20 – Zwakke flitser
Richtgetal 20-60 – Standaard flitser
Richtgetal 60+ – (Zeer) krachtige flitser

Met het richtgetal kan je uitrekenen op welke afstand je je onderwerp nog goed kan belichten (bij ISO 100). De formule is als volgt:

Richtgetal / diafragma = (Maximale) afstand

Bijvoorbeeld: 32 / f/4 = 8 meter. Dus een flitser met richtgetal 32 kan een onderwerp op 8 meter met diafragme f/4 (en ISO 100) goed uitlichten. Ik heb deze som zelf nog nooit gebruikt, maar dan weet je hoe het werkt. De enige manier waarop ik richtgetal gebruik is door te zeggen: “Wow, richtgetal 60!”

Samenvattend: hoe hoger het richtgetal, hoe krachtiger de flitser.

TTL

TTL staat voor through the lens. Dit betekent dat de flitser voor het maken van de foto een korte voorflits geeft. De flitser gaat af en de sensor van de camera meet het licht. Dit geeft perfect belichte foto’s. Wat ik vaak doe, is de flitsbelichtingscompensatie op -2 stops zetten. Wat dan ontstaat is een soort invullicht, dat niet de hele foto overneemt. Hiervoor is TTL noodzakelijk.

Het loont dus de moeite om uit te zoeken of de flitser die je op het oog hebt, TTL mogelijk maakt. Bij systeemflitsers van het merk van je camera zal dit nagenoeg altijd zo zijn, bij andere merken moet je kijken of de flitser compatible is met je camera.

Handmatig

Wat ik vaak doe, als ik meerdere flitsers gebruik, is deze instellen op handmatig. Ik zet dan bijvoorbeeld één flitser op 1/1 (vol) vermogen en de andere op 1/8. Ik weet dan precies wat de verhouding is tussen de flitsers. Als ze even ver van het onderwerp af staan, zal de flitser op vol vermogen functioneren als hoofdlicht en de andere is 8x minder krachtig en wordt gebruikt als invullicht.

Het is dus handig om te controleren of de flitser die je wilt aanschaffen ook handmatig is in te stellen.

Los van de camera

De belichting is vaak nog mooier als het licht niet uit exact dezelfde richting komt als waarvandaan de foto is gemaakt. Het loont dus om de flitser los van de camera op te kunnen stellen/vast te kunnen houden. Dit kan bij sommige systeemflitsers automatisch, bijvoorbeeld bij nieuwe Canon speedlites, maar vaak heb je hiervoor een zender nodig die je op de flitsschoen van je camera zet.

Ik gebruik naar volle tevredenheid twee Yongnuo YN560IV flitsers met een Yongnuo RF603C zender als ik een lichtopstelling maak, en een Canon Speedlite 420 als reportageflitser met TTL.

Softbox

De softbox is iets wat we van oorsprong kennen uit de fotostudio’s: de grote vierkante of 8-hoekige opzetstukken voor studioflitsers, soms wel een 1×1 meter groot. Maar er zijn ook kleine softboxen beschikbaar voor reportageflitsers. Ze maken het licht ‘zachter’ en aangenamer.

Naast softboxen, bestaan er ook reflectors voor reportageflitsers. Daarmee kan je het licht reflecteren. Je zet de kop van je flitser omhoog en richt, via de reflector, het licht op je onderwerp. Hierdoor lijkt het licht van hoger boven je camera te komen en het oogt hierdoor natuurlijker. Ook is de kans dat je lens een schaduw op je onderwerp werpt hiermee kleiner. Dit is vooral belangrijk met onderwerpen dicht bij je camera (macro-fotografie).

Ringflitsers

Ik noemde net al even macro-fotografie. Dit is een tak van sport waarbij flitsen heel normaal is, en waarbij de lens al snel in de weg zit. Daarom zijn er voor macro-fotografie speciale lenzen ontwikkeld die op de lens zitten, en licht van alle richtingen kan geven: de ringflits. Details worden mooi zichtbaar met een ringflits door de egale belichting.